Það hefur komið í ljós að bólusettir smitast og smitast aðra en geta verið einkennalitlir og jafnvel án einkenna. Það er ýmislegt sem við getum gert til að efla ónæmiskerfið og slá á sjúkdómseinkenni Covid-19 ef við smitumst eða aukaverkanir bólusetningar.
Þeir sem smitast lýsa einkennunum sem kvefpest til að byrja með og sýna jafnvel einhver batamerki áður en þeir fá inflúensueinkenni. Kórónaveiran leggst á lungun þannig að flestir finna til særinda í hálsi og mæði. Enn aðrir missa líka lyktar- og bragðskyn. Auk þess fylgir yfirleitt hiti. Sé líkamshitinn 38,5 gráður á Celcius eða meiri er ráðlagt að hringja í 061 eða 900 300 555 til að fá ráðleggingar um næstu skref.
Við getum sjálf gert ýmislegt til að mæta þessum ófögnuði, til dæmis eflt ónæmiskerfið okkar með inntöku vítamína og þá sérstaklega þeirrra vítamína og steinefna sem landlægur skortur er á í hinum vestræna heimi en gætu dregið úr COVID-19 einkennum hjá þeim sem smitast.
Þau helstu eru D-vítamín, B12 og Sink. Auk þeirra er óhjákvæmilegt að minnast á C-vítamín gegn sýkingum auk þess sem ráðlegt er að taka inn eina fjölvítamín á dag.
Covid-19 er skortsjúkdómur
Þegar frá líða stundir að þá verður mönnum ljóst að Covid-19 er fyrst og fremst skortsjúkdómur þar sem það er fræðilega útilokað að deyja úr Covid-19, hafi maður nóg af D-vítamíni í blóði, 50 ng/ml D-vítamíns eða meira. Samkvæmt nýjustu greiningu á fjölmörgum rannsóknum er Covid-19 skortsjúkdómur. Hægt er að lesa nánar um það hér í vandaðri rannsókn: https://www.mdpi.com/2072-6643/13/10/3596/htm
D-vítamínskortur
Talið er að um 40% fólks í hinum vestræna heimi skorti D-vítamín. Á meðal eldra fólks er skorturinn enn meiri, þrír af hverjum fjórum skortir vítamínið. Einkenni D-vítamínskorts eru ekki augljós þar sem þau þróast jafnvel árum og áratugum saman. Skortseinkenni hjá eldra fólki eru máttleysi, beinþynning og auknar líkur á beinbrotum.
D-vítamínskortur getur einnig leitt til veikingar á ónæmiskerfinu.
C-vítamínskortur
C-vítamínið er vatnsleysanlegt og því hvorki geymir né framleiðir líkami okkar C-vítamín og því er mikilvægt að neyta þess. Ofneyslu þess ber þó að forðast. Ráðlagður dagskammtur Landlæknis er 75 mg fyrir fullorðna og eru efri mörk ráðlegs dagskammts 2.000 mg.
B12-vítamínskortur
Hver einasta fruma líkamans þarf á B12 að halda til að starfa eðlilega en líkami okkar framleiðir það ekki. Allt að 80-90% þeirra sem eru vegan skortir þetta vítamín og rúmlega 20% eldra fólks. Upptaka þess úr mat minnkar með árunum. B12 skortur getur leitt til stækkunar á rauðu blóðkornunum, skertrar heilastarfsemi og hækkunar homocysteins sem er áhættuþáttur nokkurra sjúkdóma. Mikil neysla B12 er ekki talin skaðleg þar sem upptaka þess er oft lítil og líkaminn á auðvelt með að skila því út til dæmis með þvagi, meðal annars með áfengisneyslu.
Sinkskortur
Sink gegnir hlutverki í ónæmiskerfi líkamans, nýmyndun prótína og DNA, við frumuskiptingar og kemur við sögu þegar sár gróa. Það er einnig mikilvægt fyrir eðlilegan vöxt og þroska á meðgöngu, í bernsku og á unglingsárunum. Enn fremur er það nauðsynlegt fyrir eðlilegt lyktar- og bragðskyn með því að bindast smáprótíni sem heitir gústín. Eitt af sjúkdómseinkennum Covid-19 er ekkert eða breytt bragð- og lyktarskyn og stafar það sjálfsagt af sinkskorti. Nauðsynlegt er að fá ráðlagðan skammt af sinki daglega til að viðhalda stöðugu ástandi þar sem líkaminn getur ekki safnað sinkforða. Ráðlagður dagskammtur af sinki fer eftir kyni og aldri en er um 10 mg/dag fyrir flesta. Ostrur eru góður sinkgjafi en þar sem þær eru ekki á hvers manns borði daglega má einnig benda á korn, lifur, kjöt, fisk og hnetur sem góða uppsprettu sinks.
Magnesíumskortur
Magnesíumskortur er viðvarandi hjá um það bil helmingi fólks og er sá skortur rakinn til veikinda, lyfjanotkunar, minni upptöku næringarefna úr meltingarvegi eða ónógrar neyslu á vítamíninu. Magnesíumskortur getur leitt til óreglulegs hjartsláttar, vöðvakrampa, fótaóeirðar, þreytu og mígrenis. Önnur einkenni geta verið hár blóðþrýstingur og viðnám gegn verkan insúlíns. Ofneysla magnesíums kemur fram í niðurgangi.
*Hafirðu fengið flensu á undanförnum árum þá máttu reikna með að einkenni COVID-19 verði svipuð eða þaðan af verri. Eflum ónæmiskerfið! Drögum úr hugsanlegum einkennum fyrir smit.
Hér fjallar John Campbell læknir um D-vítamín (og K2) og Sink gagnvart Covid-19 á ensku. Hann hefur einnig bætt við tveimur stuttum vídeóum þar sem hann útskýrir rannsóknina sem minnst er á hér að ofan á mannamáli. Vitamin D, government inaction og Vitamin D levels advised.
Ljósmynd: Anna Shvets frá Pexels
